معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه ایران از لحاظ شتاب علمی در رتبه سوم جهان قرار گرفته است، گفت: ۲۲ درصد مقالات علمی تولید شده کشور با مشارکت اعضای هیات علمی و محققان بین‌المللی بوده است. ضمن آنکه در سال ۲۰۱۶ براساس اطلاعات لایدن، ۱۴ دانشگاه ایران در میان دانشگاه‌های برتر دنیا قرار گرفته است.
به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور http://www.callforpaper.ir به نقل از ایسنا، دکتر وحید احمدی در نشست خبری روز یکشنبه، ۲۴ مرداد ماه با اشاره به رشد مثبت تولیدات علمی ایران در پایگاه‌های بین‌المللی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار پایگاه آی‌اس‌آی تعداد مقالات ایران از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، افزایش و رشد مثبت را نشان می‌دهد. در سال ۲۰۱۵ این آمار کاهش یافته که این امر به دلیل تکمیل نبودن آمارهای این سال است.
وی رتبه ایران در پایگاه آی‌اس‌آی در سال ۲۰۱۵ را ۲۰ و در پایگاه اسکوپوس ۱۷ ذکر کرد و ادامه داد: این رتبه در سال ۲۰۱۴، ۱۶ بوده است.
احمدی سهم تولیدات علمی ایران را در سال ۲۰۱۵ بر اساس پایگاه آی‌اس‌آی و اسکوپوس ۱٫۳۷ درصد ذکر کرد و یادآور شد: این عدد در سال ۲۰۱۱، ۱٫۳۷ و در سال ۲۰۱۲، ۱٫۳۸ بوده است و به نظر می‌رسد با تکمیل آمارها در سال ۲۰۱۵ این عدد بیشتر شود.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه ایران هرگز دچار رکود علمی نبوده است و همواره شاهد رشد علمی آن بوده‌ایم، یادآور شد: ایران در سال ۲۰۱۴ حدود ۸ درصد رشد از لحاظ تولید مقالات علمی داشته که این امر نشان می‌دهد ایران سومین کشور در دنیا از لحاظ نرخ رشد مقالات علمی است.
وی با اشاره به تعداد مقالات پراستناد محققان کشور در پایگاه‌های بین‌المللی اضافه کرد: سهم تولید مقالات یک درصد با بیشترین استناد در سال ۲۰۱۵، ۱٫۸ درصد بوده که کشورهای چین، هند و تایوان بعد از ایران قرار دارد.
قرار گرفتن دانشگاه‌های ایران در بین دانشگاه‌های برتر جهان
دبیرکل شورای عالی عتف با اشاره به رتبه‌بندی لایدن خاطرنشان کرد: ایران در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ هیچ دانشگاهی در بین دانشگاه‌های برتر دنیا نداشته است؛ ولی در سال ۲۰۱۳، پنج دانشگاه و در سال ۲۰۱۶ تعداد ۱۴ دانشگاه ایران در رتبه‌بندی لایدن قرار گرفته است.
به گفته وی، بر اساس اعلام پایگاه تایمز، ایران در سال ۲۰۱۶ توانسته است هشت دانشگاه را در میان دانشگاه‌های برتر به ثبت برساند.
احمدی خاطرنشان کرد: ایران از لحاظ تعداد دانشگاه‌های برتر بر اساس پایگاه تایمز در سال ۲۰۱۲ رتبه ۳۲ و در سال ۲۰۱۴ رتبه ۲۳ را کسب کرده است.
سهم دیپلماسی ایران از کل تولیدات علمی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه یکی از شاخص‌های رشد علمی، تولید مقالات علمی با پژوهشگران بین‌المللی است، گفت: از کل مقالات تولید شده علمی ایران، ۲۲ درصد آن در سال ۲۰۱۶ با مشارکت محققان و اعضای هیات علمی سایر کشورها تولید شده است که این میزان در سال ۲۰۱۴، ۱۷ درصد بوده است.
احمدی خاطرنشان کرد: سهم مقالات ایران از مقالات یک درصد دنیا بر اساس پایگاه آی‌اس‌آی از ۰٫۵۷ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۱٫۴۲ درصد در سال ۲۰۱۵ رسیده است که این امر نشان می‌دهد ایران به سمت تولید مقالات برتر دنیا خیز برداشته است.
رتبه علمی ایران در حوزه‌های تخصصی
احمدی با اشاره به وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه‌های تخصصی افزود: رتبه ایران در مهندسی شیمی در دنیا از سال ۲۰۱۱ از ۸ به رتبه ۳ در سال ۲۰۱۶ رسید. در حوزه نانوفناوری نیز از رتبه ۹ در سال ۲۰۱۱ به رتبه ۶ در سال ۲۰۱۶ دست یافته‌ایم.
به گفته وی، ایران در حوزه سلول‌های بنیادی در بازه زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ از رتبه ۸ به رتبه ۱۳، در حوزه فیزیک هسته‌ای از رتبه ۱۵ به رتبه ۱۴ و در حوزه مهندسی مکانیک از رتبه ۸ به رتبه ۵ دست یافت.
ایجاد دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌ها
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس راه‌اندازی دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌ها را از جمله اقدامات مهم وزارت علوم نام برد و افزود: از سال ۱۳۹۳ این دفاتر در چهار دانشگاه امیرکبیر، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان و تهران ایجاد شده است که این تعداد در حال افزایش است.
وی همچنین از افزایش رشد ایجاد انجمن‌های علمی خبر داد و یادآور شد: تعداد انجمن‌های علمی ایران از ۱۳ انجمن در سال ۲۰۱۲ به ۳۵۱ انجمن در سال ۲۰۱۶ رسیده است. ضمن آنکه تعداد نشریات علمی پژوهشی از ۹۳۴ نشریه به ۱۰۲۷ نشریه و تعداد مجلات علمی ترویجی از ۲۸ نشریه به ۴۵ نشریه افزایش یافته است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزایش تعداد آزمایشگاه‌های مرکزی را از دیگر دستاوردهای این وزارتخانه نام برد و ادامه داد: تعداد آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها از ۳۵۰۰ آزمایشگاه به ۱۲۵۹۴ آزمایشگاه افزایش یافت. ضمن آنکه در ۶۰ آزمایشگاه نظام ایمنی مستقر شده است.
احمدی با اشاره به افزایش تعداد پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد خاطرنشان کرد: مراکز رشد از ۹۱ مورد به ۱۳۱ مرکز افزایش یافته و با ایجاد حداقل یک پارک علم و فناوری در دانشگاه در حال حاضر ۳۹ پارک علم و فناوری نیز در کشور ایجاد شده است که در این تعداد پارک، ۹۴۶ شرکت مستقر شده است.
وی، تعداد واحدهای فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری را ۳ هزار واحد نام برد و اضافه کرد: تعداد مراکز کارآفرینی از یک مرکز به ۱۱۲ مرکز افزایش یافته که حدود ۳۰ هزار اشتغال در آن ایجاد شده است.
میزان صادرات محصولات دانش‌بنیان
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم میزان صادرات محصولات ۲۰۱۲ را به میزان ۰٫۷ میلیارد دلار ذکر کرد و ادامه داد: این رقم در سال ۲۰۱۵ به حدود ۵۱ میلیون دلار رسیده است و طی دو سال مبلغ ۱۱۵ میلیون دلار صادرات محصولات دانش‌بنیان داشته‌ایم.
احمدی با اشاره به میزان حجم قراردادهای فروش محصولات دانش‌بنیان یادآور شد: حجم قراردادهای فروش محصولات دانش‌بنیان در نمایشگاه‌ها و فن‌بازارها در سال ۲۰۱۳ تنها ۵ میلیارد تومان بوده که در سال ۹۴ به ۴۲۵ میلیارد ریال بالغ شده است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم تصریح کرد: تعداد فناوری‌های ایجاد شده در پارک‌ها از ۵۳۹ فناوری در سال ۲۰۱۲ به ۱۵۸۷ فناوری در سال ۲۰۱۵ رسیده است. ضمن آنکه میزان فناوری‌های صادر شده از ۹ فناوری در سال ۲۰۱۲ به ۲۷ فناوری در سال ۲۰۱۴ رسیده است.
به گفته وی، در سال ۲۰۱۵ تعداد ۶۹۵ ایده به محصول تبدیل شده که این عدد در سال ۲۰۱۶ به ۱۴۹۳ ایده رسیده است. ضمن آنکه تعداد ایده تبدیل به محصول تجاری‌سازی شده از ۶۹۵ ایده به ۱۰۰۸ ایده در سال ۲۰۱۵ رسیده است.
تلاش پارک‌های علم و فناوری با سقف کوتاه اعتبارات
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری کل اعتبارات اختصاص داده شده به پارک‌های علم و فناوری را در سال ۱۳۹۴ حدود ۱۲۰ میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: از این میزان تنها ۱۰۰ میلیارد تومان آن از سوی وزارت علوم تامین شده و مابقی درآمد پارک‌ها بوده است.
به گفته وی، میزان گردش مالی پارک‌های علم و فناوری در سال ۲۰۱۴ مبلغ ۱۸۴۰ میلیارد تومان بوده است.
احمدی با تاکید بر اینکه اشتغال ایجاد شده در پارک‌های علم و فناوری از نوع اشتغال سطح بالا است، افزود: برای ایجاد هر شغل در پارک‌ها مبلغ ۴۰ میلیارد تومان هزینه شده که این مبلغ یک پنجم سایر مراکز است.
ایجاد مناطق علم و فناوری
دبیرکل شورای عالی عتف فعال کردن مناطق ویژه علم و فناوری را از جمله اقدامات وزارت علوم نام برد و اظهار کرد: بر این اساس تاکنون پنج منطقه علم و فناوری در اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، یزد و بوشهر راه‌اندازی شده است.
وی با تاکید بر اینکه اساسنامه و آیین‌نامه مربوط به این مناطق در شورای عتف تدوین شده و به تصویب رسیده است، ادامه داد: علاوه بر آن سازمان‌های عامل هر یک از این مناطق مشخص شده و فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.
واگذاری میادین نفتی به دانشگاه‌ها
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ارتباط دانشگاه و صنعت و ساماندهی این ارتباط را از دیگر اقدامات وزارت علوم نام برد و گفت: در این زمینه ۲۰ میدان نفتی برای توسعه فناوری‌های مربوط به ازدیاد برداشت از میادین به ۹ دانشگاه و مرکز پژوهشی واگذار شده و حجم قرارداد منعقد شده در این زمینه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده است.
وی با تاکید بر اینکه این قرارداد در زمینه فناوری‌های پایین‌دستی شامل گاز و پتروشیمی می‌شود، ادامه داد: علاوه بر این، قراردادی در زمینه بالادستی صنعت نفت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان منعقد شده است. مدت‌زمان اجرای قرارداد توسعه فناوری ازدیاد برداشت میادین نفتی ۱۰ ساله است که از دو سال پیش آغاز شده است.
همکاری با پروژه‌های حوزه دفاعی
احمدی با تاکید بر اینکه ۱۲۰۰ طرح تحقیقاتی در حوزه دفاعی در دستور کار دانشگاه‌ها قرار دارد، خاطرنشان کرد: ۹ طرح کلان ملی با همکاری وزارت دفاع در کنار ۱۲۰۰ طرح با همکاری وزارت دفاع در حال اجرا است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به همکاری این وزارتخانه با وزارت نیرو یادآور شد: بر اساس تفاهمنامه‌ای که منعقد شد، طرح حمایت از پایان‌نامه‌ها و اجرای پسادکتری در حال اجرا است؛ ضمن آنکه با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت طرح فرصت مطالعاتی اساتید در بخش صنعت نیز در حال اجراست؛ ولی اجرای کامل آن نیاز به تامین اعتبارات دارد و امیدواریم در سال جاری با تامین اعتبارات بتوانیم این طرح را فعال کنیم.
تلاش برای توسعه علوم انسانی
دبیرکل شورای عتف با اشاره به تلاش‌های وزارت علوم برای توسعه پژوهش‌های علوم انسانی از ایجاد شورایی در این زمینه خبر داد و گفت: این شورا از سال ۹۳ فعال شده و برنامه‌های راهبردی و اقدامات اجرایی را برای حوزه پژوهشی علوم انسانی تهیه کرده است. بر این اساس همه مراکز فعال در حوزه نیروی انسانی دارای برنامه راهبردی هستند که امیدواریم با اجرایی کردن این برنامه از موازی‌کاری‌ها جلوگیری شود.
دست یاری وزارت علوم به سمت سازمان برنامه و بودجه برای اجرای طرح‌های کلان ملی
احمدی با اشاره به وضعیت طرح‌های کلان ملی افزود: به منظور ساماندهی این طرح‌ها، طرح‌های کلان ملی در سه دسته تقسیم‌بندی شدند. دسته اول شامل طرح‌هایی است که بیشترین سهم اعتبارات آن باید از سوی شورای عتف تامین شود. این دسته از طرح‌ها شامل طرح‌های پایه و بنیادی است که ۸۰ درصد اعتبارات آن از سوی شورای عتف و ۲۰ درصد آن از سوی دستگاه متقاضی تامین خواهد شد.
وی دسته دوم این طرح‌ها را پروژه‌هایی ذکر کرد که ۷۰ درصد از اعتبارات آن‌ها از سوی دستگاه متقاضی تامین می‌شود و ادامه داد: دسته سوم مربوط به طرح‌هایی است که به صورت ۵۰- ۵۰ از سوی شورای عتف و دستگاه متقاضی تامین می‌شود.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه در سال گذشته به علت کمبود اعتبارات، مبلغی برای این طرح‌ها در نظر گرفته نشد، تصریح کرد: بیشترین طرح‌های کلان مربوط به گروه دسته دوم هستند و به طور کلی مبلغ ۸۷۸ میلیارد تومان سهم شورای عتف برای طرح‌های کلان ملی است.
احمدی با بیان اینکه ۱۳ طرح کلان ملی تاکنون دستگاه سفارش‌دهنده ندارند، خاطرنشان کرد: تاکنون طرح‌های کلان ملی به میزان ۴٫۳ درصد پیشرفت داشته‌اند و میزان پیشرفت فیزیکی طرح‌ها نیز به میزان اعتباراتی که داده شده است، حدود ۸٫۳۹ درصد بوده است.
به گفته وی، تاکنون مبلغ ۱۲۰ میلیارد تومان به طرح‌های کلان ملی از سوی شورای عتف اختصاص داده شده است.
آخرین وضعیت طرح رصدخانه ملی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه طرح رصدخانه ملی از پروژه‌های معاونت علمی بوده است، یادآور شد: با تصویب شورای عتف این طرح جزء طرح‌های کلان ملی قرار گرفت.
به گفته وی، این امر موجب شد تا این طرح دارای ردیف اعتبارات شود؛ از این رو مشکلی برای ادامه این طرح در زمینه کمبود اعتبارات نداریم.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم با اشاره به اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: آیین‌نامه مربوط به تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان توسط اعضای هیات علمی در ۲۰ مردادماه جاری به دانشگاه‌ها ابلاغ شد که با ابلاغ این آیین‌نامه تکلیف اساتید برای تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان روشن شده است.
وی همچنین با اشاره به تعیین تکلیف‌شدن معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: در سال ۹۳ آیین‌نامه معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان به امضای وزیر علوم و وزیر اقتصاد رسید که بر اساس آن این شرکت‌ها از معافیت ۱۵ ساله برخوردار خواهند شد.
احمدی از تلاش وزارت علوم برای اعطای پژوهانه خبر داد و در این باره توضیح داد: پرداخت پژوهانه به دانشجویان و اساتید از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صورت می‌گرفت که با توقف این طرح از سوی این معاونت، وزارت علوم با همکاری صندوق رفاه دانشجویان وامی تحت عنوان وام دانشجویان دکتری به عنوان پژوهانه به دانشجویان دوره دکتری پرداخت.
وی، میزان وام پرداخت شده به دانشجویان دکتری را ۲۱ میلیارد تومان ذکر کرد و ادامه داد: درصدد هستیم این میزان را در سال ۹۵ تا ۳۰ درصد افزایش دهیم. ضمن آنکه تعداد افراد متقاضی بیشتری از این وام بهره‌مند شوند.
راه‌اندازی صندوق‌های پژوهش و فناوری
احمدی با تاکید بر اینکه ایجاد صندوق‌های پژوهش و فناوری تاکنون مسکوت مانده بود، خاطرنشان کرد: با پیگیری‌های انجام شده از سوی وزارت علوم راه‌اندازی این صندوق‌ها تبدیل به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی شد که بر اساس آن از ۱۸ صندوق به ۲۰ صندوق پژوهش و فناوری رسیدیم.