شرف‌الدین بدلیسی مورخ و دولتمرد کُرد در سده دهم و آغاز سده یازدهم زندگی می‌کرد.

به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور ؛ شرف‌الدین مشهور به شرف خان بدلیسی در کرهرود که امروز بخشی از شهر اراک است متولد شد. نیاکان او امیران ایل روژکی بودند که در سال ۱۵۴۲ میلادی بر منطقه بتلیس واقع در کردستان ترکیه حمکرانی می‌کردند.

دگرگونی‌های سیاسی باعث شد تا پدر او، امیر شمس‌الدین بن شرف‌الدین به ایران مرکزی مهاجرت کند و به این ترتیب شرفخان در سن ۹ سالگی به دربار شاه طهماسب یکم راه یافت و به مدت ۲۰ سال در استان‌های گوناگون ایران به عنوان والی منصب داشت.

در سال ۹۶۱ که پدرش از ملازمت شاه کناره گرفت، عشیره «روژکی» از شاه طهماسب درخواست کردند تا شرف‌الدین، که در آن زمان دوازده‌ساله بود، جانشین وی شود.

شاه طهماسب امیری «سالیان» و «محمودآباد» را به شرف‌الدین سپرد و او سه سال در آن ناحیه حکومت کرد؛ وی در حَرقان به خدمت شاه رسید و شاه او را به محمدی بیک، حاکم همدان سپرد و حاکم دختر خود را به عقد وی درآورد.

پس از حکومت در همدان، گیلان و قزوین، شاه اسماعیل شرف‌الدین را به امیرالامرایی کُردان گمارد تا حل و فصل مشکلات آنان را برعهده گیرد که در این هنگام، سران قزلباش او را به جانبداری از سلطان حسین میرزا، برادرزاده شاه و کوشش برای به سلطنت رساندن او متهم کردند که شاه نیز با سپردن حکومت نخجوان به او، وی را از پایتخت دور کرد.

بدلیسی پس از ۱۶ ماه حکومت در نخجوان، از مجاورت با مرز عثمانی استفاده کرد و چون دربار صفوی را نسبت به خود بدگمان می‌دید، راه خود را برای بازگشت به عثمانی هموار ساخت.

سلطان مراد سوم عثمانی نیز توسط خسروپاشا، میرمیران وان، منشور ولایت بدلیس را به وی سپرد و او در سوم شوال ۹۸۶ همراه با ۴۰۰ تَن، که نیمی از ایشان افراد طایفه روژکی بودند، راه وان را پیش گرفت و سه روز بعد در آن شهر از خسروپاشا منشور ایالت را همراه با خلعت و شمشیر طلا دریافت کرد.

از آن پس، بدلیسی در خدمت سلاطین عثمانی بود و ۱۰ سال همراه سپاه عثمانی در فتح شیروان، گرجستان و آذربایجان شرکت کرد تا آن‌جا که به سبب خدماتش سلطان عثمانی او را «محب صادقم شرف خان» خطاب می‌کرد.

وی در زمان حکومتش در بدلیس، مدرسه‌ای بنا نهاد که ساختمان آن در ۹۹۷ پایان یافت.

شرف‌الدین بدلیسی در ذیحجه ۱۰۰۵ حکومت بدلیس را، که در خاندان وی موروثی شده بود، به پسرش شمس الدین بیک سپرد و در ۱۰۱۲ درگذشت.

شهرت و ماندگاری نام بدلیسی، نه به سبب رخدادهای سیاسی و نظامی زندگی او، که بیش‌تر به دلیل تألیف کتاب «شرفنامه» است که این کتاب تاریخ مفصل امیران و حاکمان کُرد و تاریخ مختصر صفویان و عثمانیان است.

«شرفنامه» منبع مهمی در تاریخ کُردها و سرزمین کردستان و از باارزش‌ترین مآخذ در بررسی تاریخ ایران و عثمانی بویژه در قرن دهم است که مؤلف آن خود شاهد بسیاری از رخدادهای این دوره بوده است.

این اثر، علاوه بر نقل وقایع، شامل آگاهی‌های فراوانی درباره شیوه حکومتی، دستگاه مالیاتی و دیوانی و اطلاعات جغرافیایی به ویژه درباره بدلیس است.

بدلیسی که از اعضای حکومت و دیوانسالاری دو دولت ایران و عثمانی بوده، در این کتاب با اندک جانبداری از عثمانیان به روایت رویدادها پرداخته است.