به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور ؛ مجموعه سه جلدی «فرهنگ فیزیک» نوشته دکتر لطیف کاشیگر، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی و از پیشکسوتان حوزه نشر و پژوهش در حوزه فیزیک و ویراستاری دکتر عبدالحسن بصیره، عضو اتحادیه معلمان فیزیک ایران و بازنشسته گروه فیزیک دانشگاه کردستان است.
«فرهنگ فیزیک» با ۲۵۶۵ صفحه و بیش از دوازده هزار مدخل از واژه‌های فیزیک و رشته‌های وابسته در سه جلد به ترتیب دقیق الفبای فارسی همراه با معادل‌های انگلیسی آن با ویراستاری دکتر عبدالحسن بصیره در دو هزار نسخه توسط انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است.
این مجموعه شش بار تصحیح شده و جامع‌ترین فرهنگ فیزیک فارسی است. از ویژگی‌های ممتاز این فرهنگ، ۴۰۰ صفحه پیوست شامل واژه‌نامه انگلیسی-فارسی، یکاهای دستگاه‌های بین‌المللی، ثابت‌های بنیادی، چندمرتبه بزرگی، فرمول‌های ریاضی، تابش‌های الکترومغناطیسی، اتم‌ها، نوکلیدهای پرتوزا، ذره‌های زیرهسته‌ای، زندگینامه برندگان جایزه نوبل فیزیک و گاه‌شمار علم از ۳۵۰۰ پیش از میلاد تا ۲۰۱۵ میلادی است.
دکتر نعمت الله گلستانیان از اساتید پیشکسوت فیزیک در این مراسم رونمایی ضمن درود بر روان پاک درگذشتگان دانشکده فیزیک دانشگاه تهران که سفره موهبت علم را برای دانشجویانشان می‌گستردند، به دکتر کاشیگر، مولف کتاب تبریک گفت و اظهار کرد: فرایند تالیف یک کتاب از زمان شروع تا آماده شدن نسخه اصلی برای چاپ شدن توسط ناشر، مانند زمینی است که برای تبدیل شدن به یک بنای مستحکم، زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه تالیف و نشر کتاب کار بسیار سختی است، گفت: در زمینه فرهنگ فیزیک متاسفانه کتابهای زیادی در کشور نداریم.
وی افزود: باید به انتشارات فرهنگ معاصر که دست به چاپ این کتاب ارزنده زده است، تبریک گفت که حتی با نگاه کردن به قطر و اندازه این کتاب می‌توان فهمید چه کار سنگین و پرزحمتی بر دوش مولف و ویراستار این اثر بوده است.
دکتر گلستانیان در ادامه با اشاره به شخصیت دکتر لطیف کاشیگر اظهار کرد: دکتر کاشیگر فردی با عزت نفس و بدون هرگونه بخل و حسادت است که در زمینه علمی از هیچ کمکی دریغ نمی‌کند.
وی ادامه داد: اگر علم و دانش در کسی وجود داشته باشد، ولی فرد منش و شخصیت متناسب با آن علم را نداشته باشد، ارزش کار علمی شخص پایین می‌آید.
دکتر گلستانیان تاکید کرد: اساتید فیزیک به خوبی می‌دانند که در ایران حتی به تعداد انگشتان یک دست نیز فرهنگ فیزیک وجود ندارد و برای جامعه فیزیک ایران چهار پنج جلد کتاب بسیار کم است.
وی افزود: برای اولین بار در این کتاب نمایه دانشمندان گردآوری شده است، یعنی تمام دانشمندانی که از آنها در متن کتاب نام برده شده است، در ذیل متن درباره آن دانشمندان توضیح داده شده است.
به گزارش ایسنا ، همچنین دکتر ابراهیم ابوکاظمی از شاگردان دکتر کاشیگر اظهار کرد: این کتاب اولین اثر جدی در زمینه فرهنگ فیزیک است و کار بسیار زیادی روی آن انجام شده است. دکتر کاشیگر حدود 12 سال از عمر خود را روی این اثر گذاشته است.
وی تاکید کرد: این مسأله جز با وجود عشق به علم و دانش ممکن نبود. در این فرهنگ از فرهنگ‌های متعدد خارجی کمک گرفته شده است.
ابوکاظمی در اشاره به انتقادی نسبت به این اثر اظهار کرد: در دنیای انگلیسی زبان اثری شبیه به این کتاب به صورت فردی کار نمی‌شود، بلکه یک گروه تحقیقاتی برای تالیف آن لازم است. در واقع مؤسسات بزرگ انتشاراتی وجود دارند که چندین سال کار می‌کنند و یک فرهنگ تهیه می‌کنند.
وی تصریح کرد: چیزی حدود 10 هزار اصطلاح علمی در این اثر وجود دارد که بین 4 تا 5 هزار مدخل در این فرهنگ، یعنی حدود نیم صفحه همراه با عکس و مثال تعریف شده است.
ابوکاظمی با بیان انتقادی نسبت به این فرهنگ خاطرنشان کرد: با وجود اینکه معادل‌های این کتاب مصوب فرهنگستان زبان است، برخی از معادل‌های به کار برده شده در این فرهنگ فیزیک، نامتداول است.
در ادامه مراسم دکتر فیروز آرش از اساتید فیزیک تاکید کرد: نگارش این کتاب فرهنگ نشان از دلبستگی دکتر کاشیگر به پیشه معلمی و علم است.
وی اظهار کرد: در کشوری که کتابخوانی حتی بین اساتید بسیار کم شده است، انجام تالیف این فرهنگ انگیزه‌ای جز راضی کردن خود شخص نداشته است.
وی افزود: زمانی که انگیزه خود شخص در تالیف کتاب مدنظر باشد وسواس خاصی هم در آن به کار می‌رود که نتیجه مطلوبی نیز در بر داشته است.
دکتر آرش ادامه داد: حتی در زبان انگلیسی هم یافتن منابع فیزیک آسان نیست. وقتی مدخلی را در کتاب دکتر کاشیگر بررسی می‌کنید، تمام زیرمجموعه‌ها و مثال‌ها در آن موجود است که این نشان از جامع و کامل بودن این فرهنگ دارد.
وی با توجه به انتقادات وارد شده به این فرهنگ اظهار کرد: گرچه بسیاری از واژه‌های به کار رفته در این کتاب آشنا نیست، اما در مقابل کلمات فارسی بسیار هم در آن موجود است. در کنار هر مدخلی واژه انگلیسی هم نوشته شده است.
دکتر عبدالحسن بصیره، ویراستار کتاب فرهنگ فیزیک نیز در این مراسم اظهار کرد: بیش از 50 سال از دوستی، شاگردی و همکاری من با دکتر کاشیگر می‌گذرد. در این مدت آموزه‌های علمی، واژه گزینی، ویراستاری و اخلاقی بسیاری از ایشان آموختم. کاشیگر نماد راستین پندار، کردار و گفتار نیک است.
وی افزود: 12 سال پیش دکتر کاشیگر با ترجمه یک فرهنگ فیزیک فرانسوی کار خود را آغاز کردند و به مرور، ترجمه‌های دیگر را به این اثر افزودند.
بصیره با اشاره به یکی از آموزه‌های دکتر کاشیگر گفت: چندین سال قبل که ایشان خلاصه‌ای از دانش و تجربه غنی‌شان را در اختیار من گذاشتند، پس از چند هفته مطالعه به من گفتند کار ویراستار مثل کار یک جراح است و باید تیغ این جراحی را تیز کرد.
وی افزود: جای خالی این فرهنگ در کشور بسیار احساس می‌شد. در مدت 12 سال گذشته تمام کتاب‌هایی که در این زمینه به زبان‌های مختلف انگلیسی، فرانسوی، عربی و غیره موجود بود را با دکتر کاشیگر بررسی کردیم.
بصیره در ادامه با اشاره به کمک انتشارات فرهنگ معاصر اظهار کرد: چاپ این فرهنگ فیزیک جز با صبر و شکیبایی انتشارات فرهنگ معاصر میسر نمی‌شد. پس از 12 سال تلاش و زحمات دکتر کاشیگر در تاریخ 26 اسفند 94 مطلع شدم سه سری از این فرهنگ سه جلدی برای من، دکتر کاشیگر و ناشر انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسید.
وی با اشاره به اینکه این کتاب حاوی 12 هزار مدخل واژه است، تاکید کرد: برای نوآوری باید هزینه کرد. اگر فرهنگ این مملکت سرپاست مدیون خادمان فرهنگ است که بدون هیچ چشمداشتی به فرهنگ ایران خدمت کرده‌اند.
در ادامه دکتر موسایی، ناشر کتاب فرهنگ فیزیک گفت: من تقارن رونمایی از این کتاب را با روز معلم به فال نیک می‌گیرم.
وی اظهار کرد: طبق تعریف یونسکو سخت‌ترین کار جهان انتشار کتاب است. هر کتاب تا زمانی که به چاپ برسد و در دست مشتریانش قرار بگیرد، حدود 110 مرحله را طی می‌کند.
موسایی افزود: در طول 35 سال گذشته هرگز ادعا نداشته‌ایم که کاری کاملا بی‌نقص ارائه داده‌ایم؛ ولی طبعا هر کاری اشتباهات خود را دارد. این کتاب با کمترین میزان اشتباه به چاپ رسیده است.
وی با اشاره به دیگر انتقاد واردشده به این فرهنگ گفت: با وجود اینکه در همه دنیا کتابهای فرهنگ مرجع به طور عمومی تالیف می‌شوند و انتشار پیدا می‌کنند اما فرهنگ‌های تخصصی کار چند نفر به طور محدود است.
وی خاطرنشان کرد: انتشارات فرهنگ معاصر حتی یک ریال هم از دولت کمک نگرفته است، در حالی که در همه جهان کار نشر بر عهده دولت است.