داروهایی که برای درمان HIV تجویز می‌شوند به طور مؤثری سبب جلوگیری پیشرفت بیماری می‌شوند اما ویروس برای مدت زمان زیادی درون بدن مخفی باقی می‌ماند. به تازگی محققان با استفاده از یک رویکرد که “شوک و کشتن” نامیده می‌شود، موفق به از بین بردن این ذخیره پنهان HIV شدند.

به گزارش پایگاه فراخوانهای علمی پژوهشی کشور ؛ HIV از طریق ادغام با ژنوم سلول‌های ایمنی که به عنوان حافظه سلول‌های T شناخته می‌شوند، به عنوان یک تکه از DNA در خزانه سلولی مخفی باقی می‌ماند و از این رو پیدا کردن آن توسط داروها مشکل است.

اگرچه در بیماران تحت درمان ضد ویروسی (ART)، ایدز پیشرفت نمی‌کند اما HIV پنهان می‌تواند منجر به اثرات شدید بیشتری همچون حملات قلبی یا دیابت شود. این بیماری‌ها در افراد مبتلا به ایدز زودتر از افراد سالم بروز می‌کنند. همچنین اگر درمان مختل یا متوقف شود، مخزن پنهان دوباره فعال می‌شود و سلول‌های بیشتری را آلوده می‌کند.

اگرچه دانشمندان چندین سال است که در مورد این ذخیره پنهان آگاه هستند اما تحقیقات و تلاش‌های کلینیکی اولیه بر روی بهبود روش‌های ART برای برطرف ساختن نشانه‌های ایدز و مرگ‌های سریع متمرکز بود. اکنون که روش‌هایART بهبود یافته‌اند، محققان می‌توانند بر روی ریشه‌کن کردن بیماری تمرکز کنند.

مک‌کون، استاد و رئیس بخش پزشکی تجربی در UCSF، می‌گوید:« بالاخره ما می‌توانیم درمورد یک ایده برای درمان کامل HIV با جدیت صحبت کنیم.»

پژوهشگران برای درمان کامل بیماران با استفاده از روشی که “شوک و کشتن” نامیده می‌شود، به دنبال پیدا کردن راهی برای هدف قرار دادن این ذخیره HIV هستند. بنیاد تحقیقات ایدز 20 میلیون کمک هزینه تحقیقاتی برای درمان HIV به منظور دستیابی به چهار هدف زیر هزینه کرده است: شناسایی، درک، ثبت و ریشه‌کن کردن ذخیره پنهان HIV در سلول‌های T.

دیکس، استاد پزشکی UCSF که رهبری یکی از چهار پروژه را بر عهده دارد، می‌گوید:« نباید حتی یک تک سلول نیز باقی بماند و این کار را بسیار سخت کرده است.» HIV تنها سلول‌هایی را که دارای علامت (CD4) هستند، آلوده می‌کند. CD4 بر روی برخی از انواع سلول‌های T و ماکروفاگ‌ها یافت می‌شود. تنها 3 تا 5 درصد سلول‌های CD4 T در جریان خون هستند. بقیه این سلول‌ها در بافت‌هایی همچون مغز، غدد لنفاوی، روده و دیگر بافت‌ها هستند.

مک‌کون که تیم او مسؤول پیدا کردن HIV مخفی در بدن است، می‌افزاید:« هنگامی که ما ART را انجام می‌دهیم، در حقیقت ویروس‌های موجود در جریان خون از بین می‌روند، ولی ویروس‌های باقی‌مانده در دیگر بافت‌ها بدون تغییر می‌مانند. تمام این بافت‌ها بیانگر سیستم ایمنی هستند و فهمیدن اینکه ویروس در کجا زندگی می‌کند و در چه حالتی است، حائز اهمیت است.»

پیدا کردن محل دقیق ویروس‌ها اولین مرحله حذف آن‌ها است. محل‌های ذخیره HIV در بیماران بر اساس جنسیت، نژاد، سن، مدت زمان آلوده شدن به ویروس و دیگر فاکتورها متفاوت است.

هنگامی که یک مخزن علامت‌گذاری شد، محققان با استفاده از ابزارهایی بررسی می‌کنند که آیا عامل شوک سبب فعال کردن سلول‌های مخفی شده است یا خیر. متخصصان بالینی متکی به اندازه‌گیری RNA ویروس در پلاسما هستند اما این تست‌ها مقادیر اندک ویروس که در مخزن‌ها مخفی شده است را اندازه‌گیری نمی‌کنند. برای رصد و ردیابی این مقادیر کوچک، محققان ابزارهای پیشرفته‌ای ابداع کرده‌اند که می‌توانند بر روی HIV در ژنوم یک سلولT پنهان قرار گیرند. در بیماران تحت ART، پیدا کردن ویروس‌ها بسیار مشکل است. یکی از چالش‌های اصلی گسترش روش‌های بسیار حساس است.

هنگامی که دانشمندان قادر به پیدا کردن و ردیابی HIV مخفی شدند، حذف مخزن، نیازمند ترکیبی از نقشه‌های حمله است. این محققان برای مبارزه با ویروس، سیستم دفاعی بدن را از طریق گیرنده‌های شبه-ناقوس که به عنوان TLRs شناخته می‌شوند، فعال می‌کنند. مطالعات قبلی نشان می‌دهد که استفاده از TLR در یک تاکتیک شوک و کشتن، سبب کاهش اندازه مخزن مخفی می‌شود.

در یک کار تحقیقاتی دیگر که در آن چندین مؤسسه ملی مشارکت داشتند، محققان با استفاده از کپسول‌های چربی نانومقیاس موفق به انتقال TLR به درون سلول‌ها شدند. هنگامی که سلول‌های سیستم ایمنی توسط این TLRها فعال شدند، آن‌ها می‌توانند در برابر ویروس‌ها با یک واکسن HIV صف آرایی کنند.

دیکس می‌گوید:« من کاملاً اعتقاد دارم که برای بهبود سلامت بیماران، لازم است تا اندازه مخزن کاهش یابد.»